بررسی تطبیقی حجیت ظواهر آیات قرآن در نظر مرحوم محقق قمی و اخباریین

یکی از اختلافات میان اصولیین و اخباریین و مرحوم محقق قمی این است که آیا ظواهر آیات قرآن کریم حجت می باشند و می توان به آنها در استنباط احکام شرعی استدلال و تمسک نمود؟ از آنجایی که قرآن کریم یکی از منابع اصلی در فقه به شمار می رود اگر بتوان حجیت ظواهر آن را اثبات کرد، در استنباط احکام شرعی فواید فراوانی دارد و اگر حجیت ظواهر آن ثابت نشود یکی از عظیم ترین و اصلی ترین منابع استنباط احکام شرعی از دست خواهد رفت، هدف از اجرای این نوشتار اثبات حجیت ظواهر آیات قرآن می باشد تا در علم فقه بتوانیم از آن استفاده کنیم، و از آنجایی که سند قرآن قطعی الصدور است و نیاز به بررسی ندارد، اگر حجیت ظواهر آن نیز اثبات شود، محکم ترین ادله فقهی را می توان از قرآن استفاده کرد. ما در این نوشتار ابتدا نظرات و ادلّه بزرگان اخباریین را بیان نموده ایم که ایشان قائل به عدم حجیت ظواهر آیات قرآن هستند و می گویند ظواهر آیات قرآن فقط برای معصومین «ع» قابل فهم می باشد و برای ما قابل تمسک و استدلال نیستند مگر این که روایتی از پیامبر «ص» یا ائمه معصومین «ع» در تفسیر و تبیین آن وارد شده باشد؛ بعد از آن نظریه مرحوم محقق قمی و ادلّه ایشان بیان شده است که ایشان قائلند به این که ظواهر آیات قرآن فقط در حق مشافهین و مقصودین به افهام یعنی کسانی که در زمان نزول قرآن حضور داشتند حجت می باشد و برای افراد زمان ما قابل تمسک و استدلال نیستند؛ و پس از ایشان به بیان نظرات و ادلّه بزرگان اصولیین پرداخته ایم که ایشان قائل به حجیت ظواهر آیات قرآن به طور مطلق می باشند. و سپس به نقد نظریات اخباریین و محقق قمی توسط اصولیین پرداخته ایم که نتیجه آن حقانیت نظریه اصولیین و اثبات حجیت ظواهر آیات قرآن کریم می باشد.